زنجبیل – گیاهان دارویی و خواص آنها – قسمت پنجم

زنجبیل - ترکیبات مهم - ارزش غذایی - خواص زنجبیل - زنجبیل در طب سنتی - عوارض جانبی

 گیاهان دارویی و خواص آنها

قسمت پنجم

فرآورده های زنجبیل

خواص دارویی و درمانـی زنجفیل

زنجبیل

(Ginger)

 

 

زنجبیل یا زنجفیل از گیاهان دارویی جادویی و فوق العاده پرخاصیت است.که طی قرن های طولانی از ریشه و دمنوش آن برای درمان انواع دردها و بیماری ها استفاده شده.و به دلیل عطر و طعم قوی و تند و تیز از ادویه جات پرکاربرد.در آشپزی محسوب می شود. زَنجـِبیل که با نامهای زنجفیل یا شنگویر هم شناخته شده است.یک گیاه خوراکی است.که در قالب ادویه و گیاه دارویی هم مورد استفاده قرار می گیرد. طب گیاهی و طب سنتی.

این گیاه سرده‌ای از تیره زنجبیلیان علفی ایستاده چندساله با حدود ۷۰ محسوب می شود.که متعلق به مناطق آسیای جنوب شرقی است. با ساقه باریک و نی‌ مانند.و برگ‌های سرنیزه‌ای سبز براق.که از زمین‌ ساقه‌ ای غده‌ای به عمل می آیند.و دارای خواص بی شماری است.

مقوی ، نیرو دهنده ، اشتها آور ، ضد باکتری ، ضد عفونی کننده ، محرک سیستم ایمنی ، ضد نفخ ، آنتی اکسیدان.

زنجبیل جزء گیاهان دارویی مهم است. خواص زنجبیل گوناگون است. از جمله ضد تهوع ، مقوی قلب ، ضد لخته شدن خون.، ضد باکتری ، آنتی اکسیدان ، ضد سرفه ، ضد سموم کبدی.، ضد التهاب ، ادرارآور ، کاهش اسپاسم.، محرک سیستم ایمنی ، ضد نفخ ، افزایش ترشحات روده ای معدی.، پایین آورنده کلسترول خون ، محرک گردش خون مغزی.و محرک هضم غذا می باشد. طب گیاهی و طب سنتی.

زنجبیل اصالتاً یک گیاه چینی و هندی است.و در این کشورها در طول بیشتر از ۴۰۰۰ سال در پخت و پز غذا مصرف شده است. از آنجا که مردم علاقه وافری به طعم تند و بوی معطر آن داشته اند.و نوعی خاصیت گرمایی داشته.و برای درمـان درد معده مؤثر بوده است.، کاشفان و جهانگردان در سرتاسر نقاط گرمسیری آن را کشت داده اند. ریشه این گیاه در درمان سرگیجه ، تعریق.، تهوع و استفراغ ناشی از بیماریهای حرکتی یا دریازدگی مؤثر واقع میشود. این گیاه همچنین گلودرد ، سردردها.، پاره ای از انواع دردهای قاعدگی و آرتریت و تب و درد ناشی از انواع سرماخوردگیها و آنفلونزا را درمان می کند.

ساقه های ریشه دار زنجبیل عبارت از دکمه ای به هم پیچیده.، ضخیم و قهوه ای روشن است.که می توانید از بازار محلی نیز آنرا تهیه کنید. از آنجا که زنجبیل نوعی گیاه زیرزمینی است.لذا ساقه ریشه دار این گیاه بخشی از ساقه اصلی است.که بر حسب انفاق در زیر زمین رشد و نمو پیدا می کند. ریشه اصلی این گیاه از گره های موجود روی ساقه های ریشه دار آن نمو می کند. بالای سطح زمین ساقه های ۱۲ اینچی دارای برگهای طولانی.،  باریک ، کج و معوج و سبز با گلهای سفید و سبز مایل به زرد قرار دارد.

فرآورده های حاصله از زنجبیل از ریشه تازه یا خشک آن.یا از طریق تقطیر روغن از ساقه آن تهیه میشود.

از زمان‌ های بسیار قدیم از “زنجبیل” برای درمان مشکلات گوارشی استفاده می‌شد‌. زنجبیل در اکثر نقاط دنیا به عنوان درمانی موثر برای رفع نفخ و آرام کردن روده و رفع اکثر مشکلات روده مورد استفاده قرار می‌گرفته است‌. در تحقیقات متعددی که انجام شده مشخص شده است.که زنجبیل علاوه بر رفع مشکلات گوارشی ‌، فواید و خواص بی‌نظیر دیگری نیز دارد‌. مانند خواص آنتی اکسیدانی و خواص ضدالتهاب‌. زنجبیل مانند دارچین‌ ، در بین ایرانیان محبوبیت زیادی دارد‌.

از زنجبیل استفاده های متنوعی می شود. از خواص زنجبیل می توان پیشگیری از:.تهوع و استفراغ ، کم اشتهایی ، بی اشتهایی روانی ، اسپاسم روده.، برونشیت ، مشکلات روماتیسم را نام برد. در صنعت غذایی هم به عنوان چاشنی استفاده می شود.

در مطالعات آزمایشگاهی مشخص شده است.که زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی می باشد. جینجرول ، مهم ترین جزء تشکیل دهنده زنجبیل که مسئول ایجاد طعم و مزه در این گیاه می باشد.، از رشد سلول های سرطانی مخصوصا سرطان روده بزرگ در انسان جلوگیری می کند.

زنجبیل با افزایش ترشح بزاق دهان و آنزیم های مجرای گوارشی.، به هضم و جذب مواد غذایی کمک می کند. طب گیاهی و طب سنتی.
زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه ها ، به درمـان آسم.، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک می کند.

زنجبیل نیروبخش ، مقوی معده ، بادشکن و ضد رقت خون می باشد. درمان کننده یرقان است. اگر پودر آن را روی پوست بدن مالش دهند.، آن را تحریک و قرمز می کند.

تقویت کننده حافظه ، بازکننده کبد و قاطع بلغم است.و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد.، از بین می برد. زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده اند. طب گیاهی و طب سنتی.

خواص زنجبیل برای درمـان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است. تشنگی را برطرف می کند.

ترکیبات مهم تشکیل دهنده زنجبیل

اصلی ترین ترکیبات تشکیل دهنده زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده ای است.که بیشتر خواص اصلی آن به خاطر وجود همین مواد و ترکیبات است.

ترکیبات اصلی این ریشه مغذی شامل: انواع قندها (۵۰ تا ۷۰ درصد).، چربی ها ( ۳ تا ۱۸درصد).، اولئورزین (۴ تا ۵/۷درصد).و ترکیبات سوزاننده (۱ تا ۳ درصد) است.

یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه که چیزی در حدود ۶ گرم است.، حاوی ۵ کالری ، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار کمی چربی.، پروتئین و فیبر است.

فرآورده های زنجبیل

فرآورده های مختلفی از زنجبیل در سراسر جهان موجود است.که شامل پودر ، محلول الکلی ، اسانس و عصاره تازه زنجبیل است. میزان مصرف آن تا سه گرم در روز بلامانع است. البته این میزان ممکن است.به صورت ۲ تا ۳ نوبت مصرف شود.(مثلاً سه نوبت یک گرمی) و یا به عنوان ضد تهوع می توان یک جا از ۲ گرم آن استفاده کرد.

با توجه به میزان متغیر اسانس زنجبیل که ارزش دارویی آن مربوط به آن است.، انواعی از زنجبیل که بالاتر از ۵/۱ درصد اسانس داشته باشند.ارزش دارویی دارند. بنابراین در صورتی که زنجبیل کهنه باشد.و یا به صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود.، کم کم اسانس (رایحه) آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می یابد.

ارزش غذایی زنجبیل
ارزش غذایی زنجبیل

مواد غذایی موجود در ۱۰۰ گرم زنجبیل خام به صورت زیر است:.

  • کالری: ۸۰
  • کربوهیدرات: ۱۷.۸ گرم
  • پروتئین: ۱.۸ گرم
  • چربی: ۰.۷ گرم
  • فیبر: ۲ گرم
  • پتاسیم: ۴۱۵ میلی گرم
  • مس: ۰.۲ میلی گرم
  • منگنز: ۰.۲ میلی گرم
  • فسفر: ۳۴ میلی گرم

 

مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه های نارس تجویز کرده اند. طب گیاهی و طب سنتی.

ضماد زنجبیل جهت گری (داءالثعلب) و فرو بردن ورم سودمند می باشد.

اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند.، درد مفاصل را تسکین می دهد. علاوه بر این مالیدن زنجبیل خشک و آب تازه آن برای معالجه رماتیسم نافع است.

برای غدد فوق کلیه مفید بوده.و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می کند.و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می باشد.

در چین از ریشه و ساقه زنجبیل به عنوان آفت کش.برای دفع شته و هاگ های قارچ ها استفاده می شود. طب گیاهی و طب سنتی.

چای زنجبیل برای درمـان مشکلات معده ، سرماخوردگی.، و اختلالات زنان و مردان به شهرت رسیده.و برای سلامت قلب و مغز عالی است.

خواص زنجبیل برای سرماخوردگی

زنجبیل دارای خواص آنتی هیستامینی است.و با باز کردن راه تنفسی و تحریک ترشح مخاط.به درمـان انواع آلرژی تنفسی کمک می کند. همچنین از دیرباز زنجبیل به عنوان درمـان گیاهی سرماخوردگی.و آنفلوآنزا استفاده شده است.

درمان گیاهی سرفه و گلودرد

یک قاشق چایخوری آب زنجبیل و عسل برای رفع سرفه و گلو درد ناشی از سرماخوردگی مفید است.و چای زنجبیل احتقان گلو و بینی را برطرف می کند.

مخلوط شنبلیله و آب زنجبیل تازه نیز به درمـان آسم کمک می کند.

خواص زنجبیل برای معده

زنجبیل از بهترین گیاهان دارویی برای معده و گوارش است.که به ترشح صفرا و تحریک هضم بهتر غذا کمک کرده.و دمنوش زنجبیل ناراحتی های معده از جمله گرفتگی ، سوزش سر دل ، اسهال و نفخ را برطرف می کند.

برای درمـان نفخ معده توصیه می شود. در طول روز دو یا سه بار مقداری زنجبیل (در دوزهای ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم) میل کنید. برای درمـان ناراحتی های معده زنجبیل تازه را خرد کرده و روی آن نمک بپاشید.، سپس در طول روز به طور مرتب این قطعات را بجوید.

اسموتی زنجبیل برای درمان دل درد

برش های نازک یک تکه زنجبیل تازه را به همراه ۱ عدد سیب و ۳ تا ۵ عدد هویج کوچک خرد شده داخل مخلوط کن ریخته و قبل از مصرف ۱ قاشق چایخوری آب لیمو به آن اضافه کنید.

خواص زنجبیل برای زنان
بارداری

تحقیقات نشان داده زنجبیل حاوی ویتامین B6 است و برای درمـان بیماری صبحگاهی و تهوع زنان باردار عالی است.

مصرف زنجبیل در دوران بارداری برای پیشگیری و درمـان ناراحتی های شایع معده مانند نفخ و سوش سر دل مفید است.

زنجبیل به کاهش قند و کلسترول خون در زنان باردار کمک می کند و خطر بروز اختلالات مادرزادی در جنین را کاهش می دهد.

هشدار: زنان باردار از مصرف بیش از ۱ گرم در روز اجتناب کرده و قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت کنند.

قاعدگی و پریود

مصرف زنجبیل در آغاز دوره قاعدگی ، علائم و درد پریود را در برخی زنان کاهش می دهد. جالب است بدانید از دیرباز در طب چینی از چای زنجبیل با شکر قهوه ای برای درمـان مشکلات قاعدگی و عادت ماهیانه استفاده می شده است.

تحقیقات نشان می دهد اثر زنجبیل مشابه اثر داروهای ایبوپروفن و مفنامیک اسید برای دردهای قاعدگی می باشد.

خواص زنجبیل برای مردان
بدنسازی

خواص ضد درد زنجبیل برای ورزشکارانی که از دردهای عضلانی بعد از تمرینات شدید رنج می برند ، عالی است.و مصرف منظم مکمل زنجبیل و چای گرم زنجبیل باعث کاهش التهاب و آسیب عضلانی در بدنسازان می شود. طب گیاهی و طب سنتی.

التهاب بیضه

بیضه از اندام های حساس و مهم مردان است.و التهاب آن می تواند درد غیر قابل تحملی در آقایان ایجاد کند. استفاده از روغن زنجبیل برای تسکین درد شدید بیضه ها و کاهش التهاب آن مفید است.

ناباروری و اختلال نعوظ

زنجبیل حاوی مقادیر فراوانی منگنز است که برای سلامت عصب ها ضروری بوده و برای تولید و ترشح هورمون جنسی توستوسترون برای تشکیل جنین و تولید اسپرم حیاتی می باشد. کمبود منگنز در بدن به ناباروری و اختلالات نعوظ در مردان منجر می شود.

سلامت عمومی مردان

برخی بیماری ها همچون سرطان روده بزرگ در مردان بیشتر از زنان است. زنجبیل از بروز این بیماری ها و همچنین بیماری های قلبی و سرطان پروستات در مردان پیشگیری می کند.

ضد سرطان

مطالعات متعدد نشان می دهد زنجبیل توانایی مبارزه با سلول های سرطانی مختلف از جمله سرطان ریه ، تخمدان ، سینه ، پروستات و سرطان روده بزرگ را دارا بوده و با دفع مواد سمی و ضایعات بدن ، از موثرترین و ارزان ترین روش های پیشگیری از ابتلا به سرطان به شمار می رود.

درمان تهوع

زنجبیل تاثیر جادویی در درمــان انواع مختلف تهوع دارد.، برای درمان تهوع ناشی از سوهاضمه یا گاز معده توصیه می شود ۱ گرم زنجبیل در طول روز مصرف شود.

عوارض شیمی درمانی

به نظر می رسد مصرف مکمل های ریشه زنجبیل یا آب زنجبیل قبل از انجام شیمی درمـانی برای کاهش تهوع به همراه دیگر داروهای تهوع مفید باشد.زیرا زنجبیل دارای خاصیت ضدالتهابی بوده و حتی تهوع ماشین یا دریا را نیز کاهش می دهد.

کودکان

زنجبیل درمان طبیعی تهوع ، سردرد و گرفتگی های معده در کودکان است.و برای تقویت سیستم ایمنی بدن آن ها مفید است.

هشدار: از مصرف زنجبیل در نوزادان و کودکان کمتر از ۲ سال اجتناب شود.

ضدالتهاب

خاصیت ضدالتهابی زنجبیل برای درمان التهاب مزمن عالی بوده و درد و ورم ناشی از التهاب را برطرف می کند. همچنین برای افرادی که ابتدای صبح احساس سفتی در بدن می کنند مفید است.

تحقیقات نشان می دهد مکمل زنجبیل با کاهش التهاب روده بزرگ از بروز سرطان روده بزرگ جلوگیری می کند.

ضد درد و مسکن قوی

اگر از بیماری های مفاصل همچون استئوآرتریت زانو ، آرتریت روماتوئید ، پوکی استخوان یا ناراحتی های عضلانی رنج می برید.از زنجبیل استفاده کنید. زنجبیل دارای خواص ضددرد و ضد التهابی است و با گنجاندن آن در رژیم غذایی نیازی به مصرف داروهای مسکن شیمیایی نخواهد بود.

اگر به درد مفاصل مبتلا هستید مقداری روغن زنجبیل به وان حمام اضافه و در آن دراز بکشید. اگر از کشیدگی عضلات رنج می برید.از مخلوط زنجبیل گرم و زردچوبه استفاده کنید. طب گیاهی و طب سنتی.

همچنین می توانید هر روز ۱۰۰ میلی لیتر آب را با چند تکه زنجبیل روی حرارت گذاشته و درب آن را بگذارید تا بجوشد.، بعد از ۱۰ دقیقه از روی حرارت برداشته و به آب حمام اضافه کنید.

میگرن و سردرد

زنجبیل با کاهش درد و التهاب در رگ های خونی به تسکین میگرن کمک کرده و استفاده موضعی از زنجبیل رقیق شده روی پیشانی دردهای شدید میگرنی را بهبود می بخشد.

دیابت

زنجبیل باعث کاهش سطح قند خون شده و مصرف منظم آن از بروز دیابت نوع ۲ و چاقی پیشگیری می کند. زنجبیل همچنین خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی (آسیب کلیه ناشی از قند خون بالا) را کاهش می دهد.

آلزایمر و مغز

بیماری هایی همچون آلزایمر و پارکینسون ارتباط نزدیکی با استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن مغزی دارند. زنجبیل به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی قوی نقش مهمی در حفظ سلامت مغز و پیشگیری از بیماری های شناختی ایفا می کند.

زنجبیل روند زوال سلول های مغز را کند کرده و با محافظت سلول ها از بروز آلزایمر جلوگیری می کند.

خواص آنتی اکسیدانی

خواص آنتی اکسیدانی روغن های موجود در ریشه زنجبیل با آسیب رادیکال های آزاد که باعث بروز واکنش های متابولیک در بدن می شوند ، مقابله کرده و از آسیب بافت های بدن جلوگیری می کند. رادیکال های آزاد با آسیب به سلول ها می توانند موجب بروز جهش سلولی شوند که نقش موثری در ابتلا به روماتیسم ، آرتریت و آب مروارید دارد.

زنجبیل حاوی ماده ای به نام گینجرول می باشد.

همچنین به درمان مشکلات مفاصل ، تب ، سرفه ، دندان درد ، برونشیت و التهاب تاندون ها کمک می کند.

کاهش کلسترول خون

یکی از بزرگ ترین خواص دارویی زنجبیل کاهش سطح کلسترول بد و تری گلیسیرید خون است و اثری مشابه داروی آتورواستاتین در کاهش چربی خون دارد. زنجبیل همچنین تاثیر خوبی در افزایش کلسترول خوب بدن دارد.

سلامت قلب

مطالعات نشان می دهد مکمل ریشه زنجبیل به دلیل کاهش کلسترول و فشار خون بالا برای سلامت قلب مفید بوده و چای زنجبیل از لخته شدن خون جلوگیری می کند. در طب چینی از زنجبیل برای تقویت قلب استفاده می کنند.

سکته مغزی

مصرف منظم زنجبیل در مقادیر کم، با از بین بردن ذخایر چربی درون شریان ها و بهبود جریان خون از بروز سکته مغزی پیشگیری می کند. زنجبیل برای تقویت سیستم ایمنی بدن نیز مفید است.

حفظ گرمای بدن

زنجبیل از گیاهان با طبیعت گرم است که به حفظ حرارت بدن کمک کرده و عروق خونی را منبسط می کند و همین امر باعث بهبود جریان خون می گردد. خاصیت گرما بخشی زنجبیل از بروز بیماری هایی همچون هیپوترمیا (افت شدید دمای بدن) جلوگیری می کند. طب گیاهی و طب سنتی.

سنگ کلیه

اگر دچار دردهای شدید سنگ کلیه هستید به طور منظم چای زنجبیل مصرف کنید زیرا درمـان طبیعی و خانگی دفع سنگ کلیه بدون نیاز به عمل جراحی است.

روحیه بخش

برای افزایش تمرکز در فعالیت های معنوی از روغن زنجبیل استفاده کنید زیرا انرژی منفی بدن را گرفته و اعتماد به نفس را افزایش می دهد. مصرف زنجبیل قبل از شروع کارهای جدید باعث افزایش انگیزه و روحیه فرد شده و افکار منفی را از ذهن دور می کند.

درمان مسمومیت غذایی

روغن زنجبیل از بهترین داروهای خانگی برای رفع سموم بدن به ویژه مسومیت غذایی می باشد و در درمان انواع بیماری های باکتریایی و عفونت های روده ای موثر است.

عفونت های قارچی

زنجبیل دارای خواص ضد قارچی قوی بوده و از بروز انواع عفونت قارچی پیشگیری می کند. تحقیقات نشان می دهد زنجبیل به خصوص در درمـان دو نوع عفونت قارچی دهان موثر می باشد.

عفونت های باکتریایی

زنجبیل به دلیل خاصیت ضد باکتریایی با انواع عفونت باکتری از جمله پاتوژن که شایع ترین عامل عفونت دستگاه ادراری، برونشیت و سینه پهلو می باشد مبارزه کرده و عفونت لثه را درمــان می کند. طب گیاهی و طب سنتی.

کبد چرب

خواص آنتی اکسیدانی زنجبیل و کاهش تری گلیسرید خون به درمان درمان کبد چرب کمک کرده و مصرف زنجبیل با کاهش التهاب و رشد و نمو سلول های سرطانی از بروز سرطان کبد پیشگیری می کند.

خواص درمانی و دارویی گیاه زنجبیل

خواص زنجبیل در طب سنتی.

  • طبع زنجبیل گرم و خشک است.
  • مقوی قلب.
  • درمان نفخ.
  • ضد سرفه.
  • درمان سرماخوردگی و آسم.
  • ضد تهوع.
  • درمان ام اس.
  • ضد آلزایمر.
  • تسکین درد دندان.

عوارض جانبی و مضرات و موارد منع مصرف.

  • مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردل می شود.
  • افرادی که سنگ کلیه دارند.، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
  • اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید.، زنجبیل نخورید.
  • مصرف زیاد زنجبیل ممکن است.با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.
  • مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.
  • مصرف زیاد زنجبیل ممکن است.باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.
  • زنان باردار از مصرف بیش از ۱ گرم در روز اجتناب کرده.و قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت کنند.
  • از مصرف زنجبیل در نوزادان و کودکان کمتر از ۲ سال اجتناب شود. طب گیاهی و طب سنتی.
  • برخی افراد پس از مصرف زنجبیل دچار سوزش خفیف یا ناراحتی معده ، رفلاکس اسید و اسهال می شوند.
  • افراد مبتلا به سنگ صفرا ، دیابت و اختلال لخته شدن خون لازم است.قبل از مصرف زنجبیل با پزشک مشورت کنند.
  • زنجبیل ممکن است.با آسپرین و داروهای رقیق کننده خون ، فشار خون بالا و داروهای دیابت تداخل داشته باشد.
  • زنان باردار و مادران شیرده قبل از مصرف مکمل زنجبیل باید با پزشک مشورت کنند. طب گیاهی و طب سنتی.
  • در موارد نادر ممکن است.باعث بروز کهیر ، سوزش دهان ، تنگی نفس یا ورم شود.
  • در صورت استعمال موضعی زنجبیل ممکن است.باعث بروز تحریکات پوستی شود.، حتما قبل از استفاده روی بخش کوچکی از پوست تست شود.

خواص درمانی و دارویی گیاه زنجبیل یا زنجفیل Ginger

Growing Ginger Guide – How to Grow Ginger At Home

 

پزشکی نیاکانخواص درمانی گیاهاندرمانزنجبیلطب جایگزینطب سنتیطب مکملگیاه درمانیگیاهان دارویی
نظرات (2)
نظر دهید