زنیان – گیاهان دارویی و خواص آنها – قسمت نهم

گیاهان دارویی و خواص آنها

قسمت نهم

زنیان

TRACHYSPERMUM 

 

باد شکن ، ضد تهوع ، مقوی باء ، ضد کرم ، مدر، رفع برونشیت ، خلط آور

 

آشنایی با گیاه زنیان

این گیاه از تیره چتریان ، بوته‌ای ، علفی ، یک ‌ساله و بدون کرک به ارتفاع ۳۰ تا ۹۰ سانتی ‌متر.و پر شاخ و برگ است. زنیان میوه نوعی گیاه است.که به فارسی “زنیان” و گیاه آن در کتب طب سنتی با نامهای “انیسون بری” و “کمون حبشی” نامیده شده است. این گیاه به حالت خودرو در هند ، ایران و مصر می‌روید. مهمترین مناطق رویش این گیاه در ایران.، سیستان و بلوچستان ، آذربایجان ، اصفهان ، خوزستان ، فارس ، کرمان و خراسان است. قسمت مورد استفاده این گیاه میوه آن بوده که دارای مقدار زیادی تیمول است. میگرن. درمان سردردهای میگرنی. دمنوش, چای.

زینیان ، گیاهی یک ساله با گل های سفید رنگ. میوه آن که در واقع همان دانه های زنیان هستند.، کوچک ، بیضی شکل و رگه دار که بیشتر به رنگ های زرد ، قهوه ای ، سبز و خاکستری دیده می شوند.، مزه ای تند و تیز دارند. عطر و بوی آن ها مانند آویشن می باشد.

طبیعت این گیاه گرم و خشک است.

طبع این گیاه در طب سنتی گرم می باشد. دانه های آن حاوی مقادیر بالای تیامین ، نیاسین ، کلسیم ، پتاسیم ، سدیم ، فسفر ، آهن ، تیمول ، اسید های چرب و فیبر است. میگرن. دمنوش و جوشانده زنیـان.

زنیـان ، یکی از بهترین انواع گیاهان دارویی در طب سنتی است.که به درمان سوء هاضمه و معده درد کمک می کند. باعث لاغری و کاهش وزن شده.و برای کاهش درد مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید می باشد.

از خواص این گیاه علاوه بر کاربرد آن در آشپزی به عنوان ادویه ، خاصیت دارویی و نگه دارنده مواد غذایی بودن آن است. همچنین در تهیه پودر کاری ، ترشیجات ، بیسکویت و مواد خوراکی از آن استفاده می‌شود. از رایحه میوه این گیاه در دهان ‌شویه ‌ها و خمیر دندان‌ ها استفاده می‌شود. یکی دیگر از خواص زنیـان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است. دمنوش و چای.

دانه های زنیان سرشار از مواد مغذی می باشد. این گیاه حاوی ویتامین ها و پروتیئن ها و فیبر و … مورد نیاز بدن بوده و هر یک از آنها مزایای بسیاری برای سلامتی دارد.

ارزش غذایی ۱۰۰ گرم از دانه های زنیان به شرح زیر می باشد.

• کالری: ۳۰۵
• چربی: ۲۵ گرم
• چربی اشباع شده: ۴ گرم
• چربی اشباع نشده: ۱۵ گرم
• سدیم: ۱۰ گرم
• کربوهیدرات: ۴۳ گرم
• فیبر: ۳۹ گرم
• پروتئین: ۱۶ گرم

با توجه به مطالب بیان شده ، این گیاه یکی از موثرترین داروهای گیاهی به شمار می رود. خواص زنیان بی شمار است. اثرات مثبتی بر روی ارگان های مختلف بدن دارد. بنابراین توصیه می شود.از این گیاه دارویی به منظور بهبود شرایط خود استفاده نمایید.

خواص زنیان (خواص درمانی و طبیعت)

• بیماری های معده و کبد را رفع می کند.
• مقوی معده و بادشکن است.
• ضد اسپاسم و ضد درد است.
• سموم بدن را دفع می کند.
• ضد تهوع و استفراغ است.
• ناراحتی های گلو ، سرفه و روماتیسم را از بین می برد.
• ضد کرم و میکروب کش است.
• مدر و قابض است.
• درد حاد شکم ، قولنج و سوء هاضمه ای که ناشی از ضعف و کمی نیرو باشد را برطرف می کند.
• زنیان از قدیم به عنوان ادویه و نگهدارنده مواد غذایی ترشیجات ، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر به کار می رود. همچنین از آن به عنوان ضد قارچ پوستی و ضد نزله تنفسی می توان استفاده کرد.
• درمان امراض ریه و ضد سرماخوردگی ، ضدتب و ضد یبوست است.
• برای بیماری های عصبی مفید محسوب می شود. درمان سردرد میگرن با این گیاه.

خواص زنیان متعدد بوده ، برخی خواص دارویی آن عبارتند از:

آنتیاکسیدان ، ضد تب ، ضد میکروب ، ضد نفخ ، ضد آسم ، ادرار آور ، قاعده آور ، پایین آورنده فشار خون ، مسهل ، استفاده از زنیان برای لاغری ، درمان سرفه ، روماتیسم ، تنگی نفس و بیماریهای معده است. همچنین زنیان ضد میکروب هایی نظیر سالمونلا تیفوزا ، میکروسپوریوم و اشرشیاکلی میباشد.

دانه این گیاه خاصیت میکروب کشی دارد.و بر روی بعضی میکروبها مانند سالمونلا تیفوزا ، میکروسپوریوم پیوژنز و اشرشیاکلی اثر دارد. درمان میگرن و سردرد.

این گیاه از نظر خواص ضد اسپاسم ، مقوی ، محرک و بادشکن است. این گیاه برای درمان بیماری‌های معده ، کبد ، ناراحتی گلو ، سرفه و روماتیسم تجویز می‌شود. از زنیان به عنوان درمان امراض ریه، ضد سرماخوردگی ، ضد تب و ضد یبوست استفاده می‌شود. استنشاق بخار دمنوش زنیان احتقان بینی و سردرد را کاهش می‌دهد و به درمان سرما خوردگی و سردرد‌های ناشی از آن کمک شایانی می‌کند. این گیاه  بیماری پیسی را درمان می‌کند.

عرق زنیان

عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذا و مفید برای سینوزیت و عوارض تنگی نفس و آسم است. زنیـان حاوی مقادیر زیادی تیمول است. این ترکیب ترشح اسید معده را تحریک می‌کند و سرعت هضم مواد غذایی را افزایش می‌دهد. از این گیاه برای درمان سوء هاضمه ، نفخ ، تهوع و کاهش درد کولیت در نوزادان استفاده می‌شود. نوشیدن دمنوش زنیان و همچنین استنشاق بخار آن برای درمان حالت تهوع بسیار موثر است. این گیاه خاصیت ضد باکتری دارد. بنابراین عفونت‌های میکروبی در معده را از بین می‌برد. از خواص این گیاه معالجه سوء‌ هاضمه‌ هایی است که ناشی از ضعف و کمی نیرو می‌باشد.

زنیان برای درمان درد دندان بسیار مفید است. غرغره کردن دهان با دمنوش زنیان موجب بهبود سلامت دهان و دندان می‌شود. تیمول موجود در زنیان ضد باکتری است. خطر پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد.و از بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند. درمان میگرن و سردرد میگرن.

زنیان تاثیر بسزایی در بهبود دیابت دارد برای این منظور مبتلایان به دیابت باید یک قاشق چای خوری دانه زنیان را در یک لیوان شیر مخلوط و ۳۰ روز آن را میل کنند.

 طرز استفاده و مقدار مصرف زنیان

از میوه گیاه زنیان به شکل پودر ، عصاره خشک ، تنتور (عصاره مایع) استفاده می‌شود.

روزانه ۳ تا ۶ گرم از دانه ‌های پودر شده زنیان را به روشهای مختلف یا همراه با غذا می‌توان مصرف کرد. علیرغم ریز بودن دانه‌ها ، برای تاثیر بیشتر لازم است تا آن را آسیاب و پودر کنید.

عصاره خشک: از عصاره خشک دانه‌ های زنیـان می‌توان روزانه ۱۲۵ میلی‌گرم مصرف کرد.

تنتور یا عصاره مایع: از این عصاره می‌توان روزانه تا ۶ میلی‌متر مصرف کرد.

به طور کلی برای استفاده از خواص زنیان ، بعد از هر وعده غذایی ظهر و شب ، نصف استکان از آن را همراه با نصف استکان آب میل کنید تا هضم غذا را آسان و از نفخ و ترشی معده جلوگیری کند.

برای لاغری

عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذاست. بنابراین با هضم بهتر غذا ، مانع از انباشته شدن چربی در بدن میگردد. دمنوش و عصاره عرق زنیـان در طب سنتی.

از خواص زنیان تقویت معده و معالجه سوء هاضمه‌ های ناشی از ضعف و کمی نیرو است.که به جذب بهتر و موثرتر مواد غذایی کمک کرده.و مانع از بروز چاقی می‌شود.

زنیان خاصیت مسهل بودن دارد. لذا باعث دفع سریع غذا و غیر قابل دسترس کردن غذا برای جذب بدن شده.و به تبع از انباشته شدن چربی و ایجاد چاقی جلوگیری می‌کند.

به مدت ۳۰ روز ، هر شب یک قاشق چای خوری دانه های زنیان را در نیم لیتر لیوان آب بخیسانید و صبح روز بعد با معده خالی آن را بنوشید تا به کاهش وزن و لاغری شکم کمک کند.

میزان و طریقه مصرف برای لاغری

دمنوش: دو تا چهار گرم از گیاه زنیان را در آب جوش دم کرده ، روزی سه بار نیم فنجان مصرف شود. دمنوش و درمان با طب سنتی.

پودر: می‌توان روزانه سه تا چهار گرم پودر دانه‌ها را به شکل‌های مختلف یا همراه با غذا مصرف کرد. باوجود این که دانه‌ها ریز هستند ، برای اثربخشی بیشتر لازم است پودر شوند تا مواد آن‌ها در بدن بهتر استخراج شود.

عصاره‌ خشک: عصاره‌ خشک دانه‌های زنیان را می‌توان روزانه ۱۲۵ میلی‌گرم مصرف کرد.

عصاره‌ مایع یا تنتور: از عصاره مایع زنیان می‌توان روزانه تا شش میلی‌گرم مصرف کرد.

عرق زنیان: بعد از هر وعده غذایی ظهر و شب نصف استکان همراه با نصف استکان آب مصرف شود.تا هضم غذا را آسان و از نفخ و ترشی معده جلوگیری کند.

لازم به ذکر است استفاده از این گیاه برای لاغری به همراه سایر گیاهان دارویی موثر در کاهش وزن به همراه تغذیه مناسب و انجام ورزش ، تاثیر آن را چندین برابر میکند. یکی از نخسه‌های لاغری با استفاده از برخی گیاهان دارویی به شرح ذیل است:

۵۰ گرم سیاه دانه + ۵۰ گرم زیره سیاه + ۲۵ گرم طباشیر + ۲۵ گرم تخم گشنیز + ۲۵ گرم هلیله سیاه + ۲۵ گرم لاک مغسول +۵۰ گرم زنیان.

مواد گیاهی فوق را کاملا پودر کرده روزی نصف قاشق چایخوری باعسل و آب گرم مصرف کنید. دمنوش و جوشانده در طب سنتی.

پودر زنیان و عسل برای مردان

در هند از دانه های زنیـان به دلیل مقادیر مواد مغذی که دارد.برای افزایش تعداد اسپرم ها ، درمان زود انزالی و ناتوانی جنسی در آقایان استفاده می شود.

یک قاشق چای خوری پودر زنیان را با یک قاشق چای خوری عسل طبیعی به یک لیوان شیر تازه اضافه کنید.و هر شب بنوشید تا مشکل شما رفع شود.

خواص زنیان برای پوست و مو

نکته مهم (تست عدم حساسیت) : پیش از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن.، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود و صبر کردن به مدت حداقل ۲۰ دقیقه ، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.

۱-  آکنه و جوش صورت

این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است.که می تواند به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک کند.

ماسک زنیان برای جوش صورت

یک قاشق چای خوری پودر زنیان را با یک قاشق غذا خوری ماست ساده ترکیب کنید و بر روی پوست صورت بمالید. بگذارید ۳۰ دقیقه بماند و سپس با آب گرم خوب بشویید.

۲- درمان اگزما

زنیان دارای خواص ضد التهابی قوی است و می تواند به درمان اگزما و جوش و خارش ناشی از این بیماری کمک کند.

۳- جلوگیری از سفیدی زودرس مو ها

سفید شدن مو ها اغلب در سنین ۴۰ سال به بالا رخ می دهد اما امروزه جوانان زیادی به دلیل فرآیند های اکسیداتیو در سلول ها دچار سفیدی زودرس مو شده اند. دانه های زنیان دارای مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها هستند که از این فرآیند جلوگیری کرده و احتمال سفیدی زودرس مو ها را کاهش می دهد.

۴- لاغری و کاهش وزن

دانه های زنیان حاوی مقادیر بالای فیبر هستند که باعث افزایش سوخت و ساز بدن شده و با کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن کمک می کنند. همچنین عرق زنیان به سم زدایی و پاک سازی روده ها کمک کرده و باعث کاهش چربی شکم می شود. با دمنوش و جوشانده زنیـان.

۵- دوران شیردهی

در طب سنتی هند از زنیان برای پاک سازی رحم و افزایش شیر مادر در زنان شیرده استفاده می شود.

نحوه مصرف زنیان در دوران شیردهی

۱ قاشق غذا خوری رازیانه را با ۱/۲ قاشق غذا خوری زنیان و ۱ لیتر آب جوش ترکیب کنید و بگذارید ۵ دقیقه بجوشد.

این دمنوش را برای چندین روز استفاده کنید تا نتیجه بگیرید. دمنوش و جوشانده و چای.

۶- دوران قاعدگی

زنیان دارای خواص ضد اسپاسم و ضد درد طبیعی است.که می تواند به کاهش درد دوران قاعدگی کمک کند. در واقع دانه های زنیان انتقال عصبی که باعث درد می شود.را کاهش می دهند.

۷- معده و دستگاه گوارش

در طب سنتی ، زنیان را به دلیل مقادیر بالای فیبر که دارد.برای درمان سو هاضمه ، ریفلاکس اسیدی معده ، سوزش سر دل و سلامت دستگاه گوارش استفاده می کنند. همچنین زنیان دارای خواص ضد نفخ است.که به کاهش گاز در روده ها کمک کرده و نفخ شکم را درمان می کند. در طب سنتی ایران نیز ، عرق زنیان به عنوان یک بادشکن و ضد نفخ شناخته می شود.که به بهبود هضم غذا کمک می کند. معده درد ، رفلاکس معده ، ترش کردن معده ، زخم معده و گاز روده را درمان کرده و برای سلامت دستگاه گوارش مفید می باشد.

استفاده از زنیان برای درمان سو هاضمه

یک قاشق چای خوری پودر زنیان را با یک قاشق چای خوری پودر زیره و یک قاشق چای خوری پودر زنجبیل ترکیب کنید. در یک لیوان آب بریزید و بنوشید.

۸- یبوست

مقادیر بالای فیبر موجود در دانه های این گیاه به بهبود هضم غذا کمک کرده.و برای پیشگیری و درمان یبوست مفید می باشد.

۹- اسهال

در طب سنتی از دانه های زنیان برای درمان اسهال استفاده می شود.

۱۰- کلیه

در طب سنتی از دانه های زنیان برای درمان سنگ کلیه.و کاهش درد ناشی از اختلالات کلیوی استفاده می شود.

۱۱- پاک سازی ریه ها

مقادیر بالای تیمول موجود در زنیان دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری طبیعی است. به همین دلیل به پاک سازی ریه ها کمک کرده و بیماری های سرماخوردگی ، برونشیت و آسم را بهبود می بخشد.

طرز استفاده از زنیان برای پاک سازی ریه

یک قاشق چای خوری پودر زنیان را در یک لیوان آب بریزید و بنوشید.تا با کاهش موکوس در ریه ها باعث سم زدایی و پاک سازی آنها شود. دمنوش و جوشانده در طب سنتی.

۱۲- کلسترول خون و قلب

مقادیر بالای فیبر و چربی های غیر اشباع موجود در دانه های زنیان به کاهش کلسترول خون بالا کمک کرده.و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهند.

۱۳- درمان درد آرتروز

دانه های زنیان به دلیل مقادیر بالای تیمول موجود در آنها دارای خواص ضد درد و ضد التهابی طبیعی هستند.که خطر ابتلا به آتروز را کاهش داده.و به درمان درد ناشی از این بیماری کمک می کند.

طریقه استفاده از زنیان برای آرتروز

هر روز یک قاشق چای خوری دانه های زنیان را در یک لیوان آب بریزید و بنوشید.

۱۴- درمان دندان درد شدید

این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد درد طبیعی است.و به عنوان یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان فوری دندان درد شدید شناخته می شود.

روش استفاده از زنیان برای دندان درد

یک قاشق چای خوری پودر زنیـان را با مقداری نمک ترکیب کرده.و بر روی آن آب بریزید.تا خمیری به دست آید. این خمیر را بر روی دندان بگذارید.تا درد آن کاهش پیدا کند . و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.

۱۵- درمان میگرن

گفته می شود که بوییدن دانه های زنیـان.به دلیل خواص ضد التهابی و ضد درد طبیعی که دارد.به درمان میگرن و سردرد کمک می کند. درمان سردرد میگرن و بیماری میگرن.

۱۶- ترک اعتیاد

جویدن روزانه دانه های زنیان باعث کاهش میل افراد به مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر می شود.

۱۷- شب ادراری بزرگسالان

در هند از زنیـان برای درمان تکرر ادار و همچنین شب ادراری در نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شود. درمان با دمنوش گیاهی.

نحوه مصرف زنیان برای شب ادراری

۵۰ گرم کنجد سیاه را با ۲۵ گرم دانه زنیان و ۱۰۰ گرم شکر قهوه ای ترکیب کنید. هر روز مقداری از آن را در یک لیوان آب بریزید و بنوشید.

۱۸- درمان درد گوش

این گیاه دارای خواص ضد درد طبیعی است. به همین دلیل به درمان درد گوش هم کمک می کند.

استفاده زنیان برای گوش درد

یک قاشق چای خوری پودر سیر را با ۲ قاشق چای خوری پودر زنیان در مقداری روغن کنجد سرخ کنید.تا رنگ آن قرمز شود. بگذارید سرد شود.و مقداری از آن را در گوش بچکانید تا درد آن کاهش یابد.

۱۹- قند خون و دیابت

در طب سنتی هند گفته می شود.که زنیان به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کند.

طریقه استفاده از زنیان برای دیابت

چند برگ چریش را در سایه خشک کرده و سپس پودر کنید. آن را با ۱ قاشق سوپ خوری پودر زنیـان ، ۱/۲ قاشق سوپ خوری پودر زیره و یک لیوان شیر ترکیب کرده و به مدت ۳۰ روز بنوشید.تا قند خون را کاهش دهد.

فواید عرق زنیان

• عرق زنیان درمان کننده استئو آرتریت است.
• عرق زنیان خشکی شانه ها و التهاب آرنج را برطرف میکند.
• عرق زنیان کشیدگی و التهاب تاندون ها را درمان میکند.
• ضد نفخ.
• ضد انگل و قارچ.
• باد شکن.
• ضد ترشی معده.
• ضد تهوع.
• خلط آور و تقویت معده.
• مقوی قوای جنسی.
• هضم غذا.
• سوء هاضمه.
• رفع گرفتگی گوش.
• مفید برای ترک اعتیاد مواد مخدر.
• ضد تشنج.
• سکسکه.
• مفید برای بیماریهای عصبی.

سایر کاربردهای زنیان

• زنیان از قدیم به عنوان ادویه.و نگه دارنده مواد غذایی مورد استفاده بوده است. همچنین در تهیه پودر کاری ، ترشیجات ، بیسکویت.و مواد خوراکی دیگر به کار می رود.
• این گیاه در صابون سازی و عطرسازی کاربرد دارد.
• از اسانس آن تحت نام “آجوان اُیل” در هندوستان به عنوان یک ضد میکروب قوی (مشابه تیمول) استفاده می شود.
• همچنین از آن به عنوان ضد قارچ پوستی.و ضد نزله تنفسی می توان استفاده کرد.
• از رایحه این گیاه ، که از میوه های آن به دست می آید.، در دهان شویه ها و خمیر دندان ها استفاده می گردد.
• یکی دیگر از کاربردهای زنیان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است.
• محصولات زینیان به اشکال پودر ، دئودرانت ، پماد.، لوسیون و محلول ، در بازار عرضه می شوند.
• دانه زنیـان می تواند.علیه بعضی میکروب ها از جمله سالمونلا تیفوزا ، میکروسپوریوم پیوژنز و اشرشیاکلی اثر کند.
• از زنیان در طب آیورودا استفاده های زیادی به عمل می آید. از جمله به عنوان ضد اسپاسم ، درمان امراض ریه ، تسکین روماتیسم.، ضد سرماخوردگی ، ضد سرفه ، ضد تب و ضد یبوست. درمان میگرن و سردردهای میگرن.

موارد منع مصرف

افراد گرم مزاج نباید از زنیان استفاده کنند.و در صورت لزوم به مقدار کم.و همراه با گیاهان دارویی سرد میل شود.

زنیـان باعث انقباض رحم می‌شود. بنابراین زنان باردار باید.از مصرف آن خودداری کنند. همچنین بهتر است زنیان در دوران شیردهی نیز استفاده نشود. زنیـان در بهبود آنزیم‌ های کبدی موثر است. با این حال ، احتمال تشدید برخی از انواع بیماری ‌های کبدی با مصرف این گیاه وجود دارد.

این گیاه ممکن است سرعت لخته شدن خون را کاهش.و خطر خونریزی را افزایش دهد. بنابراین بهتر است ۲ هفته پیش از جراحی استفاده از آن را متوقف کنید.

زیاده روی در مصرف زنیان ممکن است.باعث آلرژی و حساسیت شود.که با علائمی مانند تهوع ، استفراغ ، سوزش پوست.و سردرد مشخص می شود. درمان میگرن و سردرد. سردرد های میگرن و درمان میگرن با این گیاه. درمان میگرن با طب سنتی.

 

 کانال آپارات حکمت کهن