یوگا – ارکان هشتگانه ، انواع ، مراحل و لایه ها

یوگا

ارکان هشتگانه

انواع ، مراحل و لایه ها و راه های یوگا

“تنها یک یوگا وجود دارد”

 

 

انواع یوگا

” تنها یک یوگا وجود دارد “

فلاسفه ، قدیسان و حکیمان گفته اند.که راه های متعددی وجود دارند.که می توانند ما را به سر منزل مقصودی برسانند.که همانا نظرگاه و جلوه گاه روح است.  دانش فکر “راجا یوگا” نامیده میشود. دانش هوش به نامِ “جنان یوگا” معروف شده است. به دانش تکالیف و وظایف “کارما یوگا” گفته می شود. دانش اراده “هاتا یوگا” نام دارد. ارکان یوگا. آسانا. پرانایاما. سامادهی.

برای موًلفان متون قدیمی ، این نامها مانند ردیف مضرابها بر روی صفحهً پیانو جلوه می نمود. این ردیف ها دارای دکمه ها یا مضراب های متعددی هستند. ولی به کمک آنها آهنگ واحدی نواخته می شود. به صورت مشابه ، لغات و اصطلاحات متعددی وجود دارند.که افراد مختلف از آن طریق نگرش خویش را به یوگا بیان می کنند.

همینطور طریقت های متعددی وجود دارند.که به مدد آنها رسیدن به این هنر باستانی امکان پذیر می شود. ولی یوگا تنها یکی است. مانند روح ازلی و ابدی که تنها یکی است. ولی در هر زبان و آئین به نامی و با عنوانی از او یاد می شود. آسانا. سامادهی یوگا.

یوگا یک مکتب تعلیم روانی – جسمی است که هدف آن پرده برداشتن از آگاهی عرفانی است. واژه “یوگا” به معنی یگانگی یا هم گوهری و از همان ریشه هند و اروپایی واژه یوغ آمده است.

کسانی که از نقطه نظر روشنفکرانه ای به یوگا می نگرند.، می گویند راجا یوگا روحی و هاتا یوگا صرفاً جسمی است. این یک اشتباه وحشتناک به حساب می آید. از آنجا که تمام راه ها به سوی مبداً منتهی می شوند.، بنابراین هاتا یوگا هم راهی است.که فرد را به نظرگاه روح هدایت می کند.

چه تعداد از افرادی که این چنین هاتا یوگا را از راجا یوگا جدا می کنند.، بررسی دقیقی در هاتا یوگا پرادیپیکا (کتابی باستانی و مقدس در زمینه هاتا یوگا) و یا سایر متون کهن دربارهً هاتا یوگا انجام داده اند؟.

چه تعدادی از آنها به خوبی یوگا سوتراهای (در دین براهما حُکم ، حُکم شرعی).احکام بودا پاتانجالی (نام موًلف و جمع آوری کننده متون یوگا که پایه و بنیان اصلی راجا  یوگا به حساب می آیند) را.، مطالعه کرده اند؟

آیا شما می دانید که آخرین فصل از کتاب هاتا یوگا پرادیپیکا ، سامادی پا نامیده می شود.و درباره حالت سامادی و یا اتصال به روح متعالی صحبت می کند؟ همینطور اوج یا قله رفیع راجا یوگا کدام است؟.مگر آن هم سامادی نیست؟.بنابراین چه تفاوتی بین این دو وجود دارد؟ ارکان یوگا.

هاتا یوگا جسمی است یا روحی است؟

اگر بیشتر از نقطه نظر سایکولوژی (روان شناسی) و نه تنها از دیدگاه فیزیولوژی ، به لغت ها بنگرید.، شما آگاهی بیشتری کسب می کنید.که آیا هاتا یوگا جسمی است یا روحی است؟

“ها” به معنای خورشید است. که خورشیدِ تن شماست. که روح نامیده می شود.

“تا” به معنی ماه است که فکر شما را تشکیل می دهد.

  انرژی خورشید هیچگاه کاستی پیدا نمیکند. در صورتی که فکر ما که انرژی خود را از روح می گیرد.، دچار نوسانات ، زیر و بمها و تغییراتی مانند تحولات قرص ماه می شود. فکر به تعبیری مانند جیوه است.که به سادگی نمی توان یک تکه یا قطره ای از آن را از روی میز جمع کرد. آسانا.

به همین صورت نمی توانیم.فکر خود را در یک محدوده یا زمینه جمع یا متمرکز سازیم. ولی اگر بتوانیم کالبد و فکر خویش را به صورتی به وحدت و پیوستگی برسانیم.، انرژی فکری یک حالت آرامش و سکون پیدا می کند. چنانچه نیروی فکری در شرایط آرامش قرار بگیرد.، فکر هم در شرایط رکود و سکون مُستقر می شود.و روح بر تمام بدن احاطه و تسلط پیدا می کند.  

هاتا یوگا پرادیپیکا به این صورت از یوگا نام می برد: ارکان یوگا. سامادهی.

PRANA – VRTTINIRODHA  که به معنای آرامش دادن به نوسانات تنفس است.  

در یوگا سوتراهای پاتانجالی به این صورت به شرح آثار یوگا می پردازد:

CHITTA – VRTTI – NIRODHA

که به معنای آرام کننده نوسانات فکر است. فکر آدمی در هر ثانیه می تواند.به جهات متعددی تمایل پیدا کند. حرکات آن بسیار سریع و متغیر است. ولی تنفس نمی تواند.به جهات متعددی تمایل پیدا کند. تنها می تواند برای لحظات کوتاهی به حالت سکون و رکود درآید. فقط یک راه برای آن وجود دارد. دم و بازدم.

ولی نمی تواند.مانند فکر به حالات و تحولات متعددی روی آورد. بر اساس آنچه که در هاتا یوگا پرادیپیکا نوشته شده.، با کنترل تنفس و تمرکز بر روی ریتم آن ، فکر می تواند.در حالت آرامش قرار بگیرد. بنابراین هر چند هاتا یوگا پرادیپیکا با کنترل پرانا به معنی تنفس یا انرژی شروع می شود.و یوگا سوتراهای پاتانجالی با کنترل فکر آغاز می گردد. سامادهی.

ولی هر دو بالاخره به سر منزل واحدی می رسند.و تفاوتی بین آنها نیست. با کنترل تنفس شما به کنترل فکر دست می یابید. با کنترل فکر ، شما ریتم و نظمی به تنفس خود میدهید. همانطوری که کافور با شعله یکی می شود.، فکر هم به همین صورت جذب شعله های روح می گردد.و این نقطه اوج هاتا یوگا است. آسانا. پرانایاما.

در متون قدیمی آمده است.که هاتا یوگا اتحاد بین فکر و روح است. راجا یوگا هم اتحاد بین فکر و روح است. بنابراین تفاوتی بین آنها نیست.و تنها یک یوگا وجود دارد. تمرین یوگا برای متحد کردن کالبد با فکر است. افراد با فرهنگ مایلند.که بین فکر و آگاهی خویش به نوعی وحدت برقرار کنند.، ولی آنهایی که فرهنگ بالنده تری دارند.به هماهنگی فکر و آگاهی با اعماق و زوایای روحی می اندیشند.

بخش ها و لایه های یوگا – ارکان هشتگانه یوگا

یوگا سنتی است.که به هشت عضو یا جنبه تقسیم می شود.

یاما ، نیاما ، آسانا ، پرانایاما ، پراتیاهارا.، دارانا ، دیانا و سامادهی.

از سوی دیگر شما می توانید.برای یوگا سه لایه در نظر بگیرید: خارجی ، داخلی و داخلی ترین یا جسمی.، ذهنی و روحی. ارکان یوگا.

بنابراین هشت عضو یا اندام یوگا می توانند به سه گروه تقسیم شوند:

• یاما و نیاما به مبانی اجتماعی یا اخلاقی فردی مربوط می شوند. سامادهی.
• آسانا ، پرانایاما و پراتیاهارا به سیر تکاملی فرد می پردازند و به خودشناسی منجر می شوند. پرانایاما یوگا.
• دارانا ، دیانا و سامادی آثار یوگا به شمار می آیند که تجربه نظرگاه روح را برای فرد امکان پذیر می سازند ، ولی جزئی از بخشهای عملی یوگا به شمار نمی آیند.

سطح یا لایه اول

اولین سطح یوگا به چیزهایی مربوط می شود که به امرها و نهی ها می پردازند. نیاما به ما می گوید که چه کارهایی انجام دهیم که خیر و صلاح فرد و جامعه به آنها مربوط می شود. یاما انسان را از ارتکاب به اعمالی دور نگه می دارد که در انجام آنها خطراتی برای فرد و اجتماع متصور است. اینها برخی از قوانین اخلاقی هستند که در تمام جوامع بشری و در تمام فراخنای تاریخ وجود داشته اند. پیروی از این احکام سنتی یا امر و نهی ها برای پیشرفت و تکامل افراد به خاطر تاًثیر گذاری متقابل جسم بر فکر و فکر بر روح ضروری به نظر می رسد. ارکان یوگا. آسانا.

سطح یا لایه دوم

سطح یا لایه دوم یوگا به سادانا یا تمرین مربوط می شود و شامل آسانا ، پرانایاما و پراتیاهارا می گردد. آسانا دانشی است که به شکل گیری های گوناگون جسمی مربوط می شود. پرانایاما دانش تنفس است. پراتیاهارا را دانش خاموشی حواس و استقرار آنها در شرایط غیرفعال و یا متوجه کردن حواس به درون و تمرکز و استقرار آنها بر درونی ترین هسته حیات است. پرانایاما.

سطح یا لایه سوم

سومین لایه از یوگا در سوتراهای یوگا توسط پاتانجلی به عنوان ثروت یوگا مشخص شده است. این اثر یا میوه ساداناست.و از دارانا ، دیانا و سامادهی تشکیل می شود. دارانا تمرکز یا توجه کامل است. دیانا مدی تیشن است. سامادی نقطه اوج یوگاست.و آن یک حالت رحمت و برکت و یکی شدن با روح ازلی و ابدی است.

اگر شما از نهالی مراقبت به عمل بیاورید.، در جریان رشد به شکوفه می نشیند.و از شکوفه ها گل پدید می آید.و در نهایتِ رشد طبیعی ، درخت بارور شده و میوه می دهد. اگر شما به یوگا روی بیاورید ، دیر یا زود رایحه و بوی عطر روحانی آن با تمام زیبایی و طراوتش آشکار می شود و نتیجه تمرینات شما ثمراتی مانند آزادی ، وقار ، توازن ، آرامش و برازندگی به بار می آورد.

یوگا به معنای وحدت ، اتحاد و یگانگی است. یکی شدن روح فردی با روح کیهانی. ولی این یک بیان و اندیشه مبهمی است.که به سادگی درک آن برای همه میسر نیست. بنابراین با توجه به سطح دانش کنونی.، یوگا پیوستگی و یگانگی جسم و فکر با روح است. پرانایاما.

نود درصد از ما به انواعی از آلام و بلیات مبتلا هستیم. جسمی ، فکری یا روحی. دانش یوگا به ما کمک میکند.تا از کالبد خود معبدی بسازیم.که مانند روح ما پاک و منزه باشد. بدن تنبل است.، ولی فکر در حال تکاپو و جنبش است.و روح در حالت درخشش و فروزش قرار دارد. سامادهی.

تمرینهای یوگایی باعث می شوند.تا کالبد آدمی تا آستانه تابش و تلالو فکری پیش برود. در این شرایط جسم و فکر ما به فروغ و روشنایی دست می یابند.و در جهتی که در راستای انوار روحی است.، هدایت می شوند. ارکان یوگا.

هرچند در غرب معمولاً به یوگا تنها به صورت یک نمود جسمی می نگرند.، ولی می توان آن را فیزیوسایکولوژیک (جسمی – روانی) یا  سایکو اِسپیری چوآل (روانی – روحی)  تصور کرد.

یوگا دانشی است.که فکر انسان را از بندها و زنجیرهای جسمی آزاد کرده.و او را به سوی روح هدایت می کند. به این ترتیب روح آزاد شده.و به آرامش و سعادت جاودانی می رسد. اگر پرنده ای را در قفس حبس کنید.، او امکان زیادی برای بلند پروازی ندارد. به محض آنکه درِ قفس گشوده شود.، پرنده به پرواز در می آید.و به آزادی دسترسی پیدا می کند. انسان هم درست در لحظاتی که فکرش آزاد می شود.، همان حالت را پیدا می کند.و با آزاد شدن فکر از حصار و قفس بدن ، به آرامش رسیده.و در دامان روح به استراحت می پردازد. پرانایاما. سامادهی.

یوگا و ارکان هشتگانه آن

یوگا یک روش تربیت بدنی ذهنی و روحی است.که سرچشمه آن در تاریخ کهن هند گم شده است.

از دهه ۱۹۵۰ در اروپا و آمریکا نسبت به یوگا علاقه چشمگیری به وجود آمد. یوگا در تار و پود مذهب.، فرهنگ عامه و ادبیات بومی هند تنیده است.

پژوهشگری فرانسوی به نام پروفسور ماسون اورل ، یوگا را ” شالوده همیشگی فرهنگ هندی” توصیف کرده است. روشهای گوناگون یوگا مسلما در شکل گیری معنویت هند کنونی نقش مهمی داشته است. آسانا.

ریشه های یوگا که اغلب آن را (علم زندگی) می نامند.، در روزگار بسیار کهن باستان گم می شود. در پی حفاری هایی که در قرن بیستم در حوزه رود سند انجام شده.، سفال های سالمی بدست آمده.که حدود پنج هزار سال قدمت دارد.و برخی از حرکات یوگا روی آنها نقش شده است.

اروپایی ها و آمریکایی ها چند سالی بیشتر نیست.که به ارزش تمرین بعضی روش های یوگا پی برده اند. البته در بین آنها که برخی تمرین های بدنی و ذهنی بعضی مکتب های یوگا را انجام می دهند.، جز چند استثناء ، یوگی واقعا اصیل دیده نمی شود.

اکثر یوگی های هندی با شیفتگی راه و مکتب خاصی را دنبال می کنند. در حالی که بسیاری از غربی هایی که یوگا تمرین می کنند.، بیشتر بهره هایی چون سلامتی ، آرامش ، تعادل روحی – جسمی را مد نظر دارد.

نخستین نتایج یوگا را سبکی ، سلامتی ، استواری ، رنگ و رخ شاداب.، تکلم راحت ، بوی خوش و دفع اندک می دانند. سامادهی.

همان گونه که آیینه بخار گرفته پس از پاک شدن می درخشد.، انسان دارای شکل جسمانی نیز از دیدن سرشت راستین خود خشنود و از اندوه آزاد می شود.

هنگامی که سرشت راستین خود ، چون چراغی سرشت راستین برهمن را به او نشان می دهد.، با شناختن خدای ازلی و ابدی که فراتر از همه سرشت هاست.، از تمام زنجیرها می رهد.

یوگا یک مکتب تعلیم روانی – جسمی است.که هدف آن پرده برداشتن از آگاهی عرفانی است. واژه “یوگا” به معنی یگانگی یا هم گوهری و از همان ریشه هند و اروپایی واژه یوغ آمده است. پرانایاما.

یگانگی روح فرد ( آتمن ) و روح جهانی ( برهمن ).تجربه ای سر شار از وجد ، و وصف ناپذبر است. آتمن معمولا به واژه خود ترجمه می شود. اما منظور از آن من شرطی شده یا نفس شرطی شده آرمانی نیست. بنابراین هدف یوگا در بعد کامل عرفانی آن تحقق خود.یا شکوفایی خود یا خودیافتگی ” سمادهی ” است. همان گونه که اوپانیشادها بارها و بارها می گویند.، آتمن و برهمن ، خود و ابرخود ، همه یکی اند. ارکان یوگا. آسانا. سامادهی.

هنگامی که بدن و ذهن کاملا آرام گیرند.، یوگی پاسخ به پرسش (که یا چه هستم؟) را می یابد. زیرا جوهر هستی در خمیره انسان نهفته است. آموزش آرام ساختن کامل جسم و ذهن ، یوگا نامیده می شود. یگانگی عرفانی هدف یوگاست. برای رسیدن به این هدف راه ها بسیارند. سامادهی.

شش راه اصلی آن عبارتند از :

• گیان یا جنان یوگا          یگانگی از راه معرفت.
• بهکتی یوگا                   یگانگی از راه ایمان و نیایش.
• کرمه یوگا                     یگانگی از راه کردار و خدمت.
• مَنترَه یوگا                    یگانگی از راه صدا .
• هاتا یوگا                      یگانگی از راه کنترل جسمی .
• راجا یوگا                      یگانگی از راه کنترل ذهنی .

یوگی های خردمند روزگار باستان برای طبایع مختلف انسانی ، راه های گوناگون تدارک دیده اند. 

حرفه شما هر چه باشد.یوگا ارمغانی برایتان دارد. هر سن ، جنسیت ، کیش یا نژادی دارید.، با پیروی از این علم بی نظیر زندگی ، نتایجی چون سلامت درخشان ، افزایش انرژی و بنیه ، اندامی متناسب.، خود آسایی ، بهبود تمرکز و آرامش ذهن بدست خواهید آورد. آسانا. پرانایاما.

کانال آپارات حکمت کهن